Sức hấp dẫn khó cưỡng của nghề sáng tạo nội dung (Content creator)

Với sự ra đời của các nền tảng mạng xã hội, hầu hết mọi người bị thu hút và tham gia kết nối, chia sẻ thông tin, từ những bài đăng đơn giản dạng chữ, hình ảnh, rồi mở rộng sang video, phạm vi và mục đích chia sẻ đã được mở rộng hơn rất nhiều.

Các tên gọi như Youtuber, Tiktoker, streamer xuất phát từ những người tạo và chia sẻ nội dung một cách bài bản, đều đặn trên các nền tảng, giờ được gọi là nhà sáng tạo nội dung và dần trở thành một nghề, có thể từ bán thời gian đến toàn thời gian, nhờ vào khả năng mang lại thu nhập cho người làm.

Về cơ bản, có một số nguồn thu nhập chủ yếu là:

Thu nhập từ nền tảng: Đây là nguồn thu nhập chủ yếu của nhiều nhà sáng tạo nội dung. Các nền tảng như YouTube, TikTok, Instagram thường chia sẻ doanh thu quảng cáo dựa trên số lượt xem, tương tác và thời lượng xem video.

Kênh Riverside cho biết với mỗi video ngắn, YouTube sẽ trả từ 0,01 đến 0,06 USD cho mỗi 1000 lượt xem. Theo Social Blade, một YouTuber có 1 triệu người đăng ký có thể kiếm được từ 2.000 đến 5.000 USD/tháng chỉ từ nguồn quảng cáo.

Thu nhập từ hợp tác với nhãn hàng: Hợp tác với các nhãn hàng là một trong những cách phổ biến để nhà sáng tạo nội dung kiếm tiền. Các hình thức hợp tác đa dạng, từ quảng cáo sản phẩm trên video, bài đăng trên mạng xã hội đến việc tham gia vào các chiến dịch tiếp thị dài hạn. Một bài đăng trên Facebook của một KOL có giá từ 50 đến trên 100 triệu đồng tùy theo lượng người theo dõi. Với nền tảng Tiktok, một TikToker có 1 triệu follower có thể nhận được từ 5.000 đến 10.000 USD cho một bài đăng quảng cáo.

Thu nhập từ người theo dõi: Người theo dõi đóng vai trò quan trọng trong thành công của các nhà sáng tạo nội dung. Ngoài việc tương tác, họ còn có thể đóng góp tài chính thông qua các hình thức như cho tiền, mua hàng hóa, dịch vụ được quảng cáo,...

Thu nhập từ các hoạt động khác: Bên cạnh các nguồn thu nhập chính, nhà sáng tạo nội dung còn có thể kiếm tiền từ các hoạt động khác như: tham gia sự kiện, chụp hình, đóng phim quảng cáo, được mời tham gia các dự án về kinh doanh hoặc giải trí khác…

Thách thức và áp lực của công việc “sáng tạo”

Thách thức đầu tiên đến từ chính lợi thế gia nhập ngành: không đòi hỏi bằng cấp chuyên môn, không giới hạn độ tuổi về hưu. Thay vào đó, nghề này đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa hiểu biết về công nghệ, khả năng sáng tạo và sự nhạy bén với thị trường. Chính vì vậy, ngành này luôn ở trong trạng thái cạnh tranh cao độ. Trong một “rừng” các nhà sáng tạo nội dung, chỉ một số ít có thể thu hút được lượng người theo dõi đủ lớn để kiếm sống.

Một trong những thách thức lớn nhất của nghề này là áp lực phải sản xuất nội dung liên tục. Nếu coi đây là công việc bán thời gian, người làm sẽ phải đầu tư thêm nhiều thời gian và công sức dành cho sáng tạo và sản xuất nội dung để có sản phẩm đều đặn.

Thách thức tiếp theo các nhà sáng tạo nội dung phải đối mặt là tính không ổn định của thu nhập. Khác với những công việc có mức lương cố định, thu nhập của nhà sáng tạo nội dung có thể biến động rất lớn tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Thuật toán của các nền tảng xã hội thay đổi liên tục, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp cận khán giả của các nhà sáng tạo.

Ngoài ra các nhà sáng tạo nội dung thường phụ thuộc vào các nền tảng xã hội để phân phối nội dung của mình. Nếu nền tảng đó thay đổi chính sách hoặc gặp phải vấn đề kỹ thuật, các nhà sáng tạo có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Như việc Tiktok Mỹ đối mặt với nguy cơ bị đóng cửa khiến nhiều nhà sáng tạo phải tìm kiếm nền tảng khác và xây dựng kênh lại từ đầu.

Cần có cơ chế quản lý về hoạt động sáng tạo nội dung

Có lẽ nhiều người cũng đang quen dần với nghề nghiệp rất mới này. Đây hoàn toàn là những nghề chính đáng, nghề nghiệp của tương lai, vì vậy thay vì ngăn cản, phủ nhận, xã hội cần có sự nhìn nhận đúng đắn và cập nhật hơn về ngành nghề này.

Với người làm nghề: những nhà sáng tạo nội dung muốn theo nghề bền vững cần từng bước có những sự chuẩn hóa về thông tin, quy trình để chuyên nghiệp hơn; đồng thời, tự nâng cao chất lượng nội dung, xây dựng những tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp. Đã có không ít trường hợp xảy ra việc các nội dung bẩn, trái thuần phong mỹ tục được đưa lên để câu tương tác hay việc bán sản phẩm với thông tin sai lệch, gây mất lòng tin của khách hàng.

Để mở rộng ngành này, những người tiên phong nên thành lập hiệp hội về ngành, tiến đến xác lập các tiêu chuẩn, tiêu chí định hướng nghề nghiệp. Việc thành lập hiệp hội sẽ giúp các nhà sáng tạo nội dung có tiếng nói chung, cùng nhau xây dựng và bảo vệ quyền lợi nghề nghiệp.

Về phía cơ quan quản lý: các nghề này thuộc ngành nghề tự do, không trực thuộc tổ chức nào, do đó, cần sớm có cơ chế quản lý và xây dựng quy định cụ thể về hoạt động sáng tạo nội dung, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến bản quyền, bảo vệ thông tin cá nhân, chống lại thông tin sai lệch. Do tính chất đặc thù của nghề, cơ chế quản lý cần linh hoạt, kết hợp giữa giám sát và khuyến khích tự do sáng tạo.

Việc công nhận những ngành nghề mới là sự phát triển tất yếu của tương lai, đòi hỏi sự chung tay của cả nhà nước, xã hội và cộng đồng người làm nghề. Chỉ khi có sự phối hợp chặt chẽ, chúng ta mới có thể phát huy tối đa tiềm năng của ngành này và góp phần xây dựng một xã hội văn minh, hiện đại.

TS. Phạm Mạnh Hùng - ThS. Trần Thị Nhung, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN

Toàn văn bài viết đăng trên VietTimes

Chi tiết xem tại đây