Nghiên cứu này xem xét mặt tối có thể có của trí tuệ cảm xúc (EI). Cụ thể, một cuộc điều tra phân tích tổng hợp với 5.687 người tham gia đã được tiến hành để kiểm tra mối quan hệ giữa EI và thao túng cảm xúc. Các phát hiện cho thấy rằng EI dựa trên khả năng tự báo cáo có mối tương quan thuận với việc thao túng cảm xúc phi xã hội (được đo bằng Thang thao túng cảm xúc), với kích thước hiệu ứng 0,10. Trong khi đó, một mối quan hệ tiêu cực đã xuất hiện giữa đặc điểm EI tự báo cáo và thao túng cảm xúc phi xã hội (được đo bằng yếu tố Xấu hơn của Thang đo Quản lý Cảm xúc của Người khác [MEOS]), với kích thước hiệu ứng −0,16. Hơn nữa, EI dựa trên đặc điểm tự báo cáo có mối tương quan tích cực với thao túng cảm xúc xã hội (được đo bằng các yếu tố Tăng cường và Chuyển hướng của MEOS), với kích thước hiệu ứng lần lượt là 0,40 và 0,34.

Hơn nữa, giới tính có tác động điều tiết đến mối quan hệ giữa EI dựa trên khả năng tự báo cáo và thao túng cảm xúc phi xã hội; mối quan hệ này mạnh mẽ hơn ở nam giới so với nữ giới.

Đóng góp lý thuyết

Nhóm tác giả đã kiểm tra các tài liệu hiện có về lý thuyết tâm trí, tài khoản chức năng xã hội, sự đồng cảm và EI để điều tra những phát hiện chưa có kết luận về mối quan hệ giữa EI và thao túng cảm xúc. Các phát hiện cho thấy rằng EI dựa trên khả năng tự báo cáo có mối tương quan tích cực với việc thao túng cảm xúc phi xã hội (được đo bằng Thang thao túng cảm xúc). Hơn nữa, EI dựa trên đặc điểm tự báo cáo có mối tương quan thuận với việc thao túng cảm xúc có lợi cho xã hội (được đo bằng các yếu tố Nâng cao và Chuyển hướng của MEOS). Một mối quan hệ tiêu cực đã xuất hiện giữa EI dựa trên đặc điểm tự báo cáo với thao túng cảm xúc phi xã hội (được đo bằng yếu tố Tồi tệ hơn của MEOS). Kết quả đã xác nhận khả năng tồn tại mặt tối của EI. Hơn nữa, nghiên cứu này cung cấp bằng chứng thực nghiệm liên quan đến tác động điều tiết của giới tính trong mối quan hệ giữa EI dựa trên khả năng và thao túng cảm xúc phi xã hội. Những phát hiện trái ngược nhau về mối quan hệ giữa các phép đo EI khác nhau và các kiểu thao túng cảm xúc khác nhau nhấn mạnh sự cần thiết phải phát triển các đánh giá mang tính sắc thái. Cụ thể hơn, các đánh giá đo lường thao tác cảm xúc phải được xác nhận nghiêm ngặt trên nhiều bối cảnh khác nhau.

Ý nghĩa thực tiễn

Ý nghĩa thực tế của những phát hiện này đáng được giải thích thêm. Người quản lý nên chú ý cẩn thận đến việc hưởng lợi từ EI của nhân viên. Ngoài ra, các đánh giá đo lường EI nên được đưa vào tài liệu tuyển dụng để các công ty nhận thức được mức độ EI của nhân viên tiềm năng ngay từ đầu. Đánh giá từ lợi ích chung của EI, nên tuyển dụng những người có EI cao; hơn nữa, EI của họ cần được nuôi dưỡng liên tục. Mặc dù chúng ta có thể mong đợi sự thao túng cảm xúc có lợi cho xã hội từ những nhân viên như vậy, nhưng cũng có nguy cơ gia tăng việc thao túng cảm xúc không có lợi cho xã hội. Việc xác định những cá nhân có cả khả năng EI cao và các yếu tố có điều kiện như bản sắc đạo đức thấp, động cơ ích kỷ cao và tính cách đen tối rất hữu ích để giảm thiểu các hành vi lôi kéo tại nơi làm việc. Sau đó, cần thực hiện các biện pháp can thiệp làm giảm bớt mặt tối của EI. Cụ thể hơn, trong số những người có EI cao, các buổi hội thảo định hướng hoặc các khóa học ngắn hạn về đạo đức và đạo đức làm việc có thể giúp giảm ý định và xu hướng thao túng người khác theo cách phi xã hội của họ. Một giải pháp khác có thể là tăng cường mối quan hệ giữa các cá nhân giữa các nhân viên thông qua các hoạt động xây dựng đội nhóm, đồng thời nâng cao sự cam kết tình cảm của nhân viên. Tuy nhiên, hiệu quả của những can thiệp như vậy cần được kiểm tra trong các nghiên cứu trong tương lai. Hơn nữa, cần xem xét các biện pháp can thiệp dành cho những người có EI thấp, đặc biệt vì có bằng chứng cho thấy kinh nghiệm và đào tạo có thể cải thiện EI (Hodzic và cộng sự, 2018; Mattingly & Kraiger, 2019). Điều này rất quan trọng vì một người có trình độ cao hơn về bất kỳ khía cạnh nào của EI sẽ ít bị người khác thao túng về mặt cảm xúc hơn.

>>> THÔNG TIN BÀI BÁO

Nguyen Nhu Ngoc, Nham Phong Tuan, & Takahashi Yoshi (2020). A Meta-Analytic Investigation of the Relationship Between Emotional Intelligence and Emotional Manipulation, SAGE Open, Volume 10, Issue 4, October-December 2020.

>>> GIỚI THIỆU TÁC GIẢ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

PGS.TS. Nhâm Phong Tuân hiện là giảng viên Bộ môn Quản trị Chiến lược thuộc Viện Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN. Định hướng nghiên cứu và giảng dạy chính của ông gồm: Quản trị chiến lược, quản trị đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và quản trị tri thức. Ông đã công bố hơn 20 bài báo trên các tạp chí uy tín như Singapore Management Review, Market journal, Economics Annals XXI, Asian Academy of Management Journal…