Trong kinh tế, nhiều lĩnh vực khoa học như kinh tế vĩ mô, kinh tế vi mô, kinh tế môi trường, kinh tế phát triển, quản trị kinh doanh đều vận dụng toán học để xây dựng các mô hình toán học xuất phát từ các mô hình kinh tế. Giải các mô hình này cho ta một kết quả mà từ đó các nhà kinh tế có thể đưa ra được các nhận định, các quyết định trong quản lý, quản trị, tài chính, thị trường một cách hiệu quả, tối ưu phù hợp với quy luật vận động của nó.

Trong khuôn khổ chương trình giáo dục đại học dành cho sinh viên khối ngành Kinh tế, học phần Toán kinh tế có vai trò quan trọng trong việc trang bị cho người học kiến thức nền tảng và chuyên sâu về toán cao cấp, kinh tế học, cũng như các công cụ toán học được áp dụng để xây dựng phương án tối ưu trong sản xuất, kinh doanh và quản lý. Mục tiêu là giúp sinh viên nắm vững và vận dụng các phương pháp toán học vào thực tiễn, nhằm mô hình hóa và phân tích định lượng các quá trình ra quyết định trong lĩnh vực kinh tế và kinh doanh. Trong những năm gần đây, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đang giảng dạy môn học toán Kinh tế, đây là môn học cơ bản mà mọi sinh viên ngành kinh tế đều phải học bắt buộc với 3 tín chỉ. Tuy nhiên đề phục vụ đề cương môn học, càn có giáo trình phù hợp đảm bảo các tiêu chí: (1) đảm bảo tính kế thừa của các cuốn giáo trình trước đó, (2) cập nhật những kiến thức mới trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển, (3) phục vụ riêng đề cương của môn học này. Trước những yêu cầu đó, cuốn sách Giáo trình Toán kinh tế được nhóm tác giả biên soạn dựa trên các tiêu chí trên và đề cương của môn học. 

Giáo trình gồm 4 chương, trình bày các chủ đề từ mô hình toán kinh tế, đến các bài toán tối ưu và phương pháp giải quyết dựa trên các công cụ toán học, bài toán quy hoạch tuyến tính trong kinh tế, cùng với bảng cân đối liên ngành và ứng dụng của nó trong lập kế hoạch sản xuất. Trong mỗi chương, chúng tôi cố gắng đưa ra nội dung chương, tổng kết chương, thuật ngữ và bài tập cuối chương. Phần cuối sách chugns tôi có phần đáp số của bài tập nhằm giúp người đọc kiểm chứng được quá trình thực hành của mình thông qua việc giải các bài tập từng chương. 

Cụ thể, các chương bao gồm:

Chương I: Giới thiệu về mô hình Toán kinh tế

Trong chương này chủ yếu đưa ra các khái niệm “Mô hình toán kinh tế”, cách xây dựng mô hình toán dựa trên các vấn đề kinh tế kinh doanh thông qua các biến nội sinh, biến ngoại sinh, mối quan hệ giữa các biến này và cấu trúc của mô hình này. Trong chương I cũng đưa ra được cách phân loại mô hình, đặt biệt là các bước xây dựng mô hình đó là: Đặt vấn đề, mô hình hóa, phân tích mô hình và giải thích kết quả. Cụ thể chương này đã đưa ra được một số phương pháp phân tích mô hình: Phương pháp Phân tích tác động tuyệt đối và phương pháp phân tích tác động tương đối. Trong mỗi phương pháp đề đưa ra được các ý nghĩa tác động của các chỉ số, từ đó có cơ sở khoa học trong phân tích kinh tế.

Chương II: Bài toán tối ưu trong sản xuất và tiêu dùng

Chương này chúng tối đưa vào giới thiệu các bài toán tối ưu trong sản xuất và tiêu dùng kinh điển đó là: Bài toán tối ưu hóa sản xuất, bao gồm các bài toán: Bài toán tối đa hóa sản lượng, Bài toán cực tiểu chi phí, Bài toán tối đa hóa lợi nhuận; Bài toán tưu ưu hóa trong tiêu dùng, bao gồm các bài toán: Bài toán tối đa hóa lợi ích, Bài toán tối thiểu hóa chi phí. Trong các bài toán, đều đưa ra cách lập mô hình, giải mô hình và phân tích kết quả đồng thời đưa ra các ví dụ minh họa để độc giả vận dụng hình thành các kỹ năng.

Điều đáng chú ý trong chương này, chúng tôi đưa ra phương pháp giải tổng quát song trong ví dụ chúng tôi chỉ vận dụng trong trường hợp 2 biến và 3 biến nhằm đảm bảo chương trình học trong khuôn khổ 3 tín chỉ. 

Chương III: Bài toán quy hoạch tuyến tính trong kinh tế

Trong chương này, bài toán quy hoạch tuyến tính được đưa ra bởi hai mô hình cụ thể. Mô hình thứ nhất là mô hình các bài toán thực tiễn. Mô hình thứ hai là mô hình quy hoạch thuyến tính đặc biệt: Bài toán vận tải và những ứng dụng của nó.

Trong việc giải mô hình đối với bài toán quy hoạch tuyến tính nói chung, cuốn sách vẫn sử dụng thuật toán đơn hình với bài toán “min”, mối quan hệ của bài toán “min” và bài toán “max”. Sau đó sửa dụng các dạng bài toán quy hoạch tuyến tính: Dạng tổng quát, dạng chuẩn tắc, dạng chính tắc cùng với thuật toán đơn hình để giải. Trong chương chúng tôi không giới thiệu bài toán đối ngẫu do yêu cầu của chương trình.

Đối với bài toán vận tải, chúng tôi chỉ sử dụng thuật toán thế vị để giải bài toán mà không sử dụng các thuật toán khác.

Điểm khác biệt với giáo trình khác, trong chương này chúng tôi giới thiệu các phần mềm Excel, Lingo để giải các bài toán quy hoạch tuyến tính và bài toán vận tải. Đây là điểm mới của cuốn giáo trình này.

Chương IV: Bảng cân đối liên ngành

Chương này chúng tối giới thiệu bảng cân đối liên ngành dạng hiện vật và dạng giá trị. Đây là những phương pháp kinh điển. Tuy nhiên trong chương chúng tôi vận dụng bảng cân đối liên ngành trong điều hành chính sách vĩ mô của ngành Kinh tế đó là: Lập kế hoạch sản xuất và dự báo các chỉ số kinh tế đặc biệt là chỉ số giá, chỉ số lạm phát...

Giáo trình được biên soạn bởi các giảng viên thuộc Bộ môn Toán kinh tế và Khoa học dữ liệu, Khoa Kinh tế Phát triển, cùng với sự hợp tác của các giảng viên khác trong Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Việc phân công biên soạn như sau: 

• Chương I: PGS. TS. Lưu Quốc Đạt biên soạn;
• Chương II: TS. Lê Thị Huệ biên soạn;
• Chương III: TS. Hoàng Xuân Vinh biên soạn;
• Chương IV: TS. Nguyễn Thị Mai Hương biên soạn;
• Phần đáp số bài tập các chương: TS. Phạm Quang Khoái biên soạn

>> THÔNG TIN VỀ SÁCH

Tác giả: Hoàng Xuân Vinh, Lưu Quốc Đạt (Đồng chủ biên), Phạm Quang Khoái, Lê Thị Huệ, Nguyễn Thị Mai Hương

Loại bìa: Bìa mềm

Khổ sách: 16 x 24 cm

Nơi xuất bản: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội

ISBN: 978-604-43-3001-3

___________

LIÊN HỆ:

Phòng Tạp chí - Xuất bản, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN

Số 144 đường Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội 

Tel: (84-24) 37547506 + 703 (Ms. Ngọc Anh)

Email: phongtcxb@vnu.edu.vn

Website: https://ueb.edu.vn 

Fanpage: https://www.facebook.com/UEBresearch