Kính thưa:

- Đ/c Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng

- Đ/c Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy Ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam

- Đ/c Phạm Quang Nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội

- Đ/c Vũ Đức Đam, Ủy viên TW Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ

Kính thưa các quý vị đại biểu, khách quí!

Các thầy giáo, cô giáo, các em học sinh, sinh viên, học viên cao học, NCS thân mến!

Trước hết, cho phép tôi được thay mặt lãnh đạo ĐHQGHN gửi tới đồng chí Tổng Bí thư, các đồng chí lãnh đạo, các quý vị đại biểu, khách quý, các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, giảng viên, nhà khoa học, học sinh, sinh viên, học viên cao học và NCS về dự Lễ kỷ niệm 20 năm ĐHQGHN hôm nay lời chào mừng nồng nhiệt và lời cám ơn chân thành nhất.

Kính thưa các quý vị đại biểu, thưa các thầy cô và các bạn

Vào những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, trước những đòi hỏi cấp bách của công cuộc Đổi mới về nguồn nhân lực chất lượng cao và sản phẩm khoa học đỉnh cao, Đảng và Chính phủ đã quyết định mang tầm chiến lược: xây dựng Đại học Quốc gia tại Hà Nội và sau đó tại thành phố Hồ Chí Minh thành những trung tâm đào tạo và nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao, trình độ cao.

ĐHQGHN được kế thừa truyền thống học thuật đỉnh cao của Đại học Đông Dương, nơi những nhân vật lịch sử kiệt xuất như Cố Tổng Bí thư Trường Chinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhà yêu nước Nguyễn Thái Học, nhà bác học nổi tiếng thế giới Alexandre Yersin đã từng giảng dạy và học tập. Đây cũng là nơi ghi dấu ấn sâu đậm về sự quan tâm đặc biệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh với nền giáo dục nước nhà. Ngay sau khi cách mạng tháng Tám vừa mới thành công còn bộn bề công việc, lo đối phó với thù trong, giặc ngoài, Hồ Chủ tịch vẫn dành thời gian đến dự và đích thân chủ toạ lễ khai giảng Đại học Quốc gia Việt Nam vào ngày 15 tháng 11 năm 1945.

Trong lịch sử hơn 100 năm xây dựng và trưởng thành, ngày 10 tháng 12 năm 1993 là một dấu mốc cực kỳ quan trọng khi Chính phủ ban hành Nghị định về ĐHQGHN.

Từ những ngày đầu, dù được tổ chức trên cơ sở sắp xếp lại 3 trường đại học, nhưng ĐHQGHN cũng mới tập trung chủ yếu vào lĩnh vực khoa học cơ bản và ngoại ngữ. Với sáng kiến thành lập các khoa và trung tâm trực thuộc có vị thế hành chính và pháp nhân hợp lý, ĐHQGHN đã xây dựng được các tiền đề để từ đó phát triển lên thành các trường đại học và viện nghiên cứu thành viên. Hiện nay, ĐHQGHN là một thực thể gắn kết hữu cơ với 28 đơn vị đầu mối, tổ hợp của 6 trường đại học, 3 viện nghiên cứu thành viên và các đơn vị trực thuộc; bao gồm tương đối đầy đủ các lĩnh vực: khoa học tự nhiên, công nghệ, khoa học xã hội - nhân văn, kinh tế, luật, giáo dục, ngoại ngữ và y dược với đội ngũ giảng viên, nhà khoa học đông đảo và mạnh về chất lượng. Tỷ lệ cán bộ có học vịtiến sĩ và tiến sĩ khoa học chiếm 45%, tỷ lệ giáo sư và phó giáo sư đạt 18,5%, phân bổ khá đều trên tất cả các lĩnh vực.

 Để thực hiện sứ mệnh trở thành một trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học chất lượng cao và trình độ cao, ĐHQGHN đã tập trung đầu tư phát triển theo định hướng đại học nghiên cứu. Các mô hình đào tạo bằng kép, chất lượng cao, tài năng và đạt chuẩn quốc tế lần lượt được tổ chức đào tạo thí điểm thành công và đã phát triển thành nhiệm vụ thường xuyên, đại trà. Kiểm định chất lượng, đặc biệt kiểm định theo chuẩn của hiệp hội đại học Asean và quốc tế đã được áp dụng. Triết lý giảng viên đồng thời là nhà khoa học, đào tạo thông qua nghiên cứu đang được triển khai có hiệu quả.

Hiện nay, cơ cấu và chất lượng các hoạt động đào tạo của ĐHQGHN đã thay đổi về cơ bản. Sau 20 năm phấn đấu, quy mô đào tạo sau đại học/đại học tăng từ tỷ lệ 1/10 lên xấp xỉ là 1/3. Tỉ lệ đào tạo chất lượng cao, tài năng và chuẩn quốc tế đã đạt gần 20%. Sinh viên của ĐHQGHN tốt nghiệp ra trường có việc làm ngay đạt tỷ lệ gần 90%, trong đó trên 70% có việc làm đúng ngành đào tạo. Hàng năm, trung bình có hơn15% sinh viên tốt nghiệp tiếp tục học tập và nghiên cứu tại các cơ sở đào tạo, nghiên cứu tiên tiến trên thế giới, được làm việc tại các tập đoàn hàng đầu thế giới.

Hoạt động nghiên cứu khoa học cũng không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng. Cho đến nay, ĐHQGHN đã có hàng trăm sản phẩm khoa học và công nghệ được triển khai ứng dụng trong thực tế. Số bài báo quốc tế trong hệ thống ISI của ĐHQGHN đã tăng lên khoảng 20 lần, chiếm khoảng 12% tổng số bài báo ISI của cả nước.

Từ chỗ chỉ đơn thuần chỉ là các nghiên cứu cơ bản, đến nay các nghiên cứu phát triển công nghệ đã có những bước tiến bộ vượt bậc. Hai năm gần đây, các nhà khoa học của ĐHQGHN đã đăng ký hơn 10 phát minh, sáng chế. Chỉ riêng tại Triển lãm và hội nghị thương mại hoá sản phẩm khoa học và công nghệ được tổ chức ngày 29/11 vừa qua nhân kỷ niệm 20 năm ĐHQGHN, đã có 11/26 sản phẩm khoa học và công nghệ hoàn chỉnh được ký kết, chuyển giao cho các địa phương, doanh nghiệp. Đặc biệt, các nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội - nhân văn và kinh tế của ĐHQGHN đã góp phần cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng các định hướng chủ trương, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển đất nước của Đảng, Nhà nước và các địa phương. Nhiều công trình khoa học được tặng giải thưởng lớn, trong đó có 19 Giải thưởng Hồ Chí Minh, 18 Giải thưởng Nhà nước và hàng chục giải thưởng khoa học có uy tín trên thế giới.

Vượt qua nhiều khó khăn, ĐHQGHN đã triển khai thành công mô hình ĐHQG chưa có tiền lệ ở Việt Nam. Trong mô hình này, ĐHQGHN cùng lúc thực hiện 3 chức năng: quản lý vĩ mô; điều phối, liên kết các đơn vị và trực tiếp chỉ đạo triển khai thực hiện các nhiệm vụ lớn, có tính liên ngành, liên lĩnh vực và có tầm ảnh hưởng sâu rộng. Các đơn vị của ĐHQGHN được tổ chức và hoạt động theo cơ chế mở và liên thông, liên kết, sử dụng nguồn lực chung của toàn ĐHQGHN và phát huy lợi thế chuyên môn hóa của từng đơn vị. Việc phân cấp quản lý được thực hiện theo hướng tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị thành viên và trực thuộc, đồng thời đảm bảo sự chỉ đạo, điều phối thống nhất và kiểm tra, giám sát của ĐHQGHN.

 Năm 2012, ĐHQG đã khẳng định được vị thế của mình trong một văn bản có tính pháp lý cao nhất. Luật Giáo dục đại học đã ghi nhận đại học đa ngành đa lĩnh vực là một loại hình cơ sở giáo dục đại học với các tiêu chí và đặc trưng mà hai ĐHQG đã kiên trì phấn đấu xây dựng. Đây là thành quả vô cùng to lớn của tập thể lãnh đạo, công chức, viên chức, các nhà giáo, nhà khoa học của hai ĐHQG qua các thời kỳ, khẳng định sự đánh giá cao của Đảng, Nhà nước và sự thừa nhận của xã hội đối với mô hình và chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học của hai ĐHQG. Sự kiện này còn góp phần khẳng định bản chất của giáo dục đại học Việt Nam hiện đại, đó là đề cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục đại học, hướng tới tất cả các cơ sở đại học đều được hưởng các quyền tự chủ như ĐHQG. Trên thực tế, nhiều quyền tự chủ trước đây chỉ dành cho ĐHQG thì nay đã được giao cho các trường đại học khác như tự chủ tuyển sinh, in bằng, ký bằng tiến sĩ, thạc sỹ, mở ngành đào tạo… Như vậy, ĐHQGHN đã thực hiện tốt sứ mệnh đi tiên phong và làm đầu tàu trong sự nghiệp đổi mới giáo dục Việt Nam.

Không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học theo chuẩn mực quốc tế, từ năm 2012 ĐHQGHN đã được tổ chức xếp hạng đại học quốc tế xếp trong top 250 (tức là nằm trong nhóm 5%) các trường đại học hàng đầu Châu Á, các lĩnh vực khoa học tự nhiên và y sinh thậm chí đã lọt vào top 100.Đến nay ĐHQGHN có quan hệ hợp tác với hơn 100 trường đại học danh tiếng trên thế giới; là thành viên của một số tổ chức giáo dục uy tín trong khu vực và châu Á. ĐHQGHN là điểm đến của nhiều nguyên thủ, chính khách, học giả nổi tiếng trên thế giới, trong số đó nhiều người đã được nhận bằng tiến sĩ danh dự của ĐHQGHN. Như vậy, ĐHQGHN đã không những thực hiện thành công vai trò nòng cột của mình ở trong nước mà còn góp phần nâng cao vị thế của đại học Việt Nam trên trường quốc tế, xứng đáng với Huân chương Sao vàng - phần thưởng cao quý nhất được Đảng và Nhà nước trao tặng.

Để có được những thành tựu và đóng góp quan trọng kể trên, thay mặt lãnh đạo ĐHQGHN, tôi xin được trân trọng cảm ơn sự quan tâm, chỉ đạo và ưu tiên đầu tư của Đảng, Nhà nước; sự ủng hộ, hỗ trợ có hiệu quả của các bộ, ngành, địa phương và sự hợp tác chặt chẽ của các đối tác trong và ngoài nước; sự nỗ lực, quyết tâm của các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, học sinh, sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh ĐHQGHN. Đặc biệt xin được tỏ lòng tri ân và biết ơn sâu sắc tới cố GS. Nguyễn Văn Đạo, vị Giám đốc đầu tiên và các vị Giám đốc tiền nhiệm là GS. Đào Trọng Thi, GS. Mai Trọng Nhuận và các thế hệ lãnh đạo của ĐHQGHN về những đóng góp hết sức to lớn cho sự nghiệp xây dựng và phát triển ĐHQGHN trong 20 năm qua.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, trong quá trình phát triển, ĐHQGHN vẫn còn bộc lộ những mặt những hạn chế, tồn tại cần phải khắc phục trong thời gian tới. Nổi bật là số lượng cán bộ khoa học đầu đàn, đầu ngành còn ít, tỷ lệ giảng viên trên sinh viên chưa đáp ứng yêu cầu của đại học nghiên cứu tiên tiến. Cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính còn hạn chế so với yêu cầu phát triển ĐHQGHN. Những hạn chế, tồn tại đó là rào cản không nhỏ trên hành trình phát triển của ĐHQGHN, rất cần có sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt và đầu tư hơn nữa của Đảng, Nhà nước; sự hỗ trợ, chia sẻ của các bộ, ngành và sự đoàn kết, thống nhất, quyết tâm của tất cả các đơn vị trong ĐHQGHN.

Kính thưa các vị đại biểu, thưa các thầy cô và các bạn

20 năm là khoảng thời không dài đối với một đại học lớn, song đối với ĐHQGHN khoảng thời gian đó rất có ý nghĩa, đánh dấu một chặng đường đầy gian khó, nhưng cũng hết sức vẻ vang. Những bài học của 20 năm xây dựng và phát triển, sẽ là hành trang quan trọng để ĐHQGHN tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. 

Bài học đầu tiên có ý nghĩa quyết định mọi thành công của ĐHQGHN trong thời gian qua đó là sự đoàn kết nhất trí và thống nhất nhận thức trong toàn ĐHQGHN về lợi thế và thách thức của mô hình đại học có tính tự chủ cao; quyết tâm xây dựng tinh thần cộng đồng vững chắc, cùng phấn đấu phát triển từng đơn vị và ĐHQGHN vững mạnh theo một phương hướng chung dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy và Ban Giám đốc ĐHQGHN.

Hai là, thực hiện quản trị đại học theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế; quản trị tốt theo mục tiêu và sản phẩm đầu ra của đại học nghiên cứu; tăng cường kết nối nội bộ, đồng thời chấp nhận sự khác biệt và đa dạng giữa các đơn vị để tạo sự thống nhất chung. Tiếp thu có chọn lọc mô hình, kinh nghiệm và tri thức, khoa học công nghệ từnước ngoài, đặc biệt là việc tiếp nhận kinh nghiệm và mô hình đào tạo, nhưng luôn đảm bảo phù hợp với đặc điểm của Việt Nam để nhanh chóng phát triển ĐHQGHN từng bước đạt trình độ khu vực, quốc tế theo phương châm mạnh dạn đổi mới nhưng phải đảm bảo được sự ổn định, tạo tiền đề cho những bước phát triển mới cao hơn nhằm thực hiện sứ mệnh của mình.

Ba là,chăm lo, xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ lãnh đạo, quản lý, phục vụlà nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, làm nền tảng để xây dựng ĐHQGHN và hỗ trợ xây dựng đội ngũ cán bộ của các trường đại học, viện nghiên cứu khác.

Bốn là,ĐHQGHN có trách nhiệm cao trước xã hội, đặt nhu cầu xã hội ở một vị trí xứng đáng trong mục tiêu phát triển và hành động; là địa chỉ tin cậy của Đảng, Nhà nước; kiên định với văn hoá chất lượng trong mọi hoạt động. Cam kết mạnh mẽ về sản phẩm đào tạo đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động, thực hiện các nghiên cứu theo những chuẩn mực được quốc tế thừa nhận. Trách nhiệm xã hội thể hiện trong từng hành động của mỗi một cá nhân cũng như trong các văn bản điều hành của ĐHQGHN.

Năm là,kiên định với mục tiêu phát triển, chấp nhận khó khăn thử thách của người đi tiênphong, đổi mới không ngừng. Trong bối cảnh khó khăn bộn bề, để thực hiện sứ mệnh đi tiên phong trong sự nghiệp đổi mới giáo dục, ĐHQGHN đã có những chủ trương đổi mới táo bạo, có tính đột phá trên tất cả các lĩnh vực và chỉ đạo việc thực hiện những chủ trương này một cách quyết liệt.

Kính thưa các vị đại biểu, thưa các thầy cô và các bạn

Mục tiêu chiến lược của ĐHQGHN là trở thành trung tâm đại học nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực nằm trong nhóm 200 đại học hàng đầu Châu Á vào năm 2015, vươn lên nhóm 100 đại học tiên tiến của Châu Á vào năm 2020.

Để hoàn thành mục tiêu đó, trong bối cảnh toàn Đảng và toàn dân đang tích cực triển khai Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, toàn ngành giáo dục phấn khởi đón nhận và quyết tâm triển khaiNghị quyết Trung ương 6 và Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về phát triển khoa học và công nghệ; và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, ĐHQGHN xác định thời gian tới sẽ tập trung triển khai tốt các nhiệm vụ trọng tâm sau đây:

Một là, thực hiện quản trị đại học tiên tiến trên cơ sở đổi mới cơ bản, toàn diện và đồng bộ tổ chức, cơ chế quản lý hoạt động đào tạo và khoa học và công nghệ. Tăng cường phân cấp cho các đơn vị thành viên trên cơ sở phát huy hơn nữa liên thông, liên kết, kết nối chặt chẽ trong nội bộ ĐHQGHN. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức và cơ chế quản lý hiện đại của mô hình trung tâm đại học nghiên cứu, đa ngành, đa lĩnh vực tổ chức theo hai cấp, có quyền chủ động cao, trách nhiệm cao.

Hai là, tiếp tục phát triển đồng bộ và kết hợp chặt chẽ giữa các lĩnh vực khoa học tự nhiên – y dược và khoa học xã hội - nhân văn, giữa khoa học cơ bản và công nghệ - kỹ thuật, giữa khoa học liên ngành và liên lĩnh vực. Tập trung ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài khoa học cơ bản, công nghệ và kinh tế - xã hội mũi nhọn. Tích cực đổi mới phương thức tuyển sinh và kiểm tra, đánh giá theo phẩm chất, năng lực. Tăng cường đổi mới đào tạo đại học theo hướng phát triển phẩm chất, tầm nhìn, năng lực sáng tạo và sáng nghiệp cho người học. Đào tạo nguồn nhân lực có khả năng hội nhập cao, hướng tới hội nhập của cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Ba là,Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động khoa học công nghệ, hình thành một số nhóm khoa học mạnh, đủ năng lực giải quyết những vấn đề trọng yếu quốc gia vàtạo ra những sản phẩm khoa học và công nghệ đỉnh cao tầm cỡ quốc gia và quốc tế. Hoạt động khoa học và công nghệ phải đóng vai trò chủ đạo để thực hiện tốt phân tầng đại học, xây dựng đại học nghiên cứu, phát triển các nguồn lực, nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh của một đại học hàng đầu đất nước.

 Bốn là, triển khai các giải pháp đột phá để phát triển đội ngũ cán bộ khoa học, cán bộ quản lý trình độ cao, trong đó đặc biệt là các nhà khoa học đầu đàn, đầu ngành để đáp ứng yêu cầu của đại học nghiên cứu tiên tiến. Chủ động phát triển nguồn nhân lực thông qua việc đẩy mạnh đào tạo tiến sĩ ở các đơn vị. Đề xuất và tiên phong triển khai thực hiện các cơ chế chính sách phù hợp để thu hút các giảng viên, nhà khoa học xuất sắc ở trong và ngoài nước đến làm việc, giảng dạy, nghiên cứu. Đồng thời, áp dụng các chính sách đãi ngộ, khuyến khích các giảng viên, nhà khoa học của ĐHQGHN phát huy tài năng, cống hiến hết mình cho sự nghiệp phát triển ĐHQGHN và sự nghiệp phát triển chung của đất nước.

Năm là, nâng cao hiệu quả hợp táctheo hướng đẩy mạnh kết nối các đơn vị và các nhà khoa học của ĐHQGHN với các cơ sở đào tạo, nghiên cứu, các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân ở trong và ngoài nước thông qua các hoạt động liên kết, hợp tác đào tạo, nghiên cứu khoa học công nghệ, dịch vụ chuyển giao trí thức. Phương thức hợp tác này và hội nhập quốc tế là giải pháp quan trọng để góp phần đưa ĐHQGHN sớm đạt trình độ quốc tế.

Sáu là, triển khai các giải pháp hợp lý đểcải tạo, nâng cấp, sửa chữa, phát triển, khai thác, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất tại nội thành Hà Nội, từng bước hiện đại hóa trang thiết bị, hệ thống học liệu, đáp ứng yêu cầu đào tạo, nghiên cứu khoa học và dịch vụ chất lượng cao; đẩy nhanh phát triển cơ sở mới của ĐHQGHN tại Hoà Lạc tương xứng với vị thế của một trung tâm đại học hàng đầu của cả nước, ngang tầm với các đại học tiên tiến trong khu vực và trên thế giới. Tiếp tục triển khai các giải pháp tăng nguồn thu ngoài ngân sách và tăng thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức của các đơn vị trong ĐHQGHN.

Kính thưa đ/c Tổng Bí thư, các đồng chí lãnh đạo, các vị đại biểu, khách quí!

Thưa các thầy giáo, cô giáo; các em học sinh, sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh thân mến!

Hai mươi năm trước, Chính phủ ban hành Nghị định đầu tiên về ĐHQGHN, hai mươi năm sau, mới đây Chính phủ đã ban hành Nghị định mới về ĐHQGHN, cụ thể hóa một bước Luật Giáo dục Đại học, theo đó tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế, địa vị pháp lý và quyền tự chủ cao của ĐHQGHN. 

Bước sang giai đoạn phát triển mới với nhiều thời cơ và thách thức đang chờ đón, với phương châm hành động là “Đạt đỉnh cao dựa vào tri thức”, tập thể lãnh đạo, đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhà khoa học, học sinh, sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh của ĐHQGHN quyết tâm, nỗ lực hết mình để đưa ÐHQGHN phát triển nhanh, bền vững theo hướng đại học nghiên cứu tiên tiến, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển đất nước.

Kính chúc đồng chí Tổng Bí thư, các vị đại biểu, khách quý và toàn thể cán bộ, giảng viên, nhà khoa học và các em học sinh, sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh của ĐHQGHN sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt.

Xin trân trọng cảm ơn!